Mycosis fungoides (plaque type) 2. Tuberculoid leprosy 3. Chronic eczema 4. Psoriasis vulgaris 5. Pityriasis rosea 6. Parapsoriasis 7. Ichthyosis นอกจากนั้นโรคกลากที่ลำตัวยังมีลักษณะแตกต่างไปจากรูปแบบธรรมดา ซึ่งต้องแยกจากโรคผิวหนังชนิดอื่นดังต่อไปนี้ Verrucous ringworm 1. Granulomatous disease เช่น Tuberculosis verrucosa cutis, chromoblastomycosis 2. Giant wart Granuloma trichophyticum 1. Chronic folliculitis 2. Impetigo contagiosa 3. Prurigo simplex 4. Prurigo nodularis Kerion ดูในโรคกลากที่หนังศีรษะ Nodular or abscess 1. Pyoderma 2. Deep mycoses ชนิดต่างๆ เช่น mycetoma, mucormycosis และ sporotrichosis 3. Erythema nodosum และ Erythema nodusum leprosum 4. Syphilis (gumma) การรักษา การรักษาโรคกลากที่ลำตัวและแขนขากระทำได้ 2 วิธี คือ การใช้ยาทาและยารับประทาน การใช้ยาที่มีสารฆ่าเชื้อรา ซึ่งมีอยู่มากมายหลายชนิด เช่น haloprogin, tolnaftate, imidazoles หรือขี้ผึ้ง Whitfield นิยมใช้ในรายที่บริเวณของโรคไม่กว้างมากนักและมีขอบเขตจำกัด แต่ถ้าพยาธิสภาพมีขนาดใหญ่มากและเกิดขึ้นหลายตำแหน่งก็จำเป็นต้องใช้ยารับประทานคือ griseofulvin ชนิดผงละเอียด โดยใช้ขนาดตั้งแต่ระดับธรรมดาคือ 500 มก.
Annular patch เป็นวงแหวนรีเล็ก ขอบสีแดงชัดนูนขึ้นมา ประกอบด้วยขุยและสะเก็ด จึงได้ชื่อว่า ringworm 2. Iris lesion (Herpes iris) แสดงถึงมีการอักเสบเกิดขึ้นเป็นลักษณะโรคที่มีตุ่มนํ้าพองใสเกิดขึ้นตรงกลาง annular patch 3. Polycyclic lesion เป็นการขยายตัวของพยาธิสภาพเป็นวงกว้างออกไปโดยมีลักษณะหยิกหยักตรงขอบที่ขยายออก ผิวหนังที่ขอบของพยาธิสภาพมีสีแดงประกอบด้วยตุ่มนํ้าและสะเก็ด (Tinea circinata) 4. Psoriasiform หรือ lichenified lesion พบในโรคกลากชนิดเรื้อรัง ผิวหนังจะด้านหนาแข็ง มีขุยและสะเก็ดคลุม ในบริเวณพยาธิสภาพจะพบรอยแตกและรอยเกาอยู่เสมอ ลักษณะเช่นนี้คล้ายกับโรคเรื้อนกวาง (chronic eczema) มาก 5. Plague ลักษณะคล้ายคลึงกับ psoriasiform แต่แผ่นขุยหนากว่าและหยาบขรุขระ โดยมากเกิดจาก T. rubrum หรือ E. floccosum 6. Granulomatous lesion โรคมักเกิดขึ้นที่บริเวณขาซึ่งมีรูขนอยู่เป็นจำนวนมาก แต่ที่ลำตัวก็เป็นได้เรียกว่า Granuloma trichophyticum โดยมากเกิดจาก T. rubrum โรคเกิดรอบๆ รูขนเป็น ตุ่มขึ้นมามีอาการเจ็บๆ คันๆ และมีลักษณะของวงกลากธรรมดาร่วมอยู่ด้วย 7. Kerion มีลักษณะรูปร่างเช่นเดียวกับที่หนังศีรษะ มักพบโรคเกิดขึ้นที่หลังมือได้บ่อยๆ เนื่องจากติดมาจากสัตว์เลี้ยง แต่ที่ลำตัวก็พบโรคนี้ได้เช่นเดียวกัน 8.
เป็นฝี (abscess) ลักษณะนี้พบได้น้อยมากในโรคกลาก นอกจากภูมิต้านทานของร่างกายตํ่าลงมากจึงจะเกิดขึ้นได้ 9. Verrucous form Fisher ได้รายงานโรคในลักษณะนี้ที่เกิดจากเชื้อ E. floccosum ที่บริเวณใบหน้าและลำตัว พยาธิสภาพมีลักษณะเป็นแผ่นหนาผิวขรุขระคล้ายโรคแกรนูโลม่าทั่วๆ ไป เช่น วัณโรคที่ผิวหนัง หรือ chromoblastomycosis นอกจากเชื้อ E. floccosum แล้วเชื้อ T. mentagrophytes, T. rubrum และ T. violaceum ก็สามารถ ก่อโรคในลักษณะเช่นนี้ได้ 10. Tinea in cognito เป็นโรคกลากธรรมดา ที่ลักษณะพยาธิสภาพทางคลินิคไม่ชัดเจนหรือเลือนไป เนื่องจากผู้ป่วยได้ใช้ยาทามาก่อน เช่น ครีมสตีรอยด์ เป็นต้น การวินิจฉัย 1. ลักษณะทางคลินิค 2. การแยกเชื้อในวุ้นเพาะ 3. ตรวจพยาธิสภาพของโรคโดยพบเชื้อในเคอราตินของขุยและของขนจากผิวหนังที่เป็นโรค 4. Trichophytin test การวินิจฉัยแยกโรค ระยะเริ่มต้นและโรคที่มีอาการอักเสบ ต้องแยกจาก 1. Acute eczema เช่น nummular ecze¬ma หรือ contact dermatitis 2. Erythema ชนิดต่างๆ เช่น Erythema annulare centrifugum 3. Tuberculoid leprosy 4. Dermatitis herpetiformis 5. SLE ระยะที่เป็นเรื้อรัง ต้องแยกจาก 1.
2 ยาฆ่าเชื้อราชนิดรับประทาน จะใช้เฉพาะในรายที่เป็นมาก และควรใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกร Ketoconazole เป็นยารับประทานชนิดหลัก ใช้ในรายที่เป็นมากและบริเวณกว้าง การรักษาให้ขนาด 200 มิลลิกรัมต่อวัน เป็นเวลานาน 10-14 วัน หรือในรายที่เป็นไม่มากให้ขนาด 400 มิลลิกรัม วันเดียว จำนวน 2 ครั้งห่างกัน 1 สัปดาห์ ส่วนการป้องกันการเกิดโรคซ้ำให้ขนาด 200 มิลลิกรัมต่อวัน เป็นเวลา 3 วันติดกันเดือนละ 1 ครั้ง หรือขนาด 400 มิลลิกรัม เดือนละ 1 ครั้ง Itraconazole การรักษาให้ขนาด 200 มิลลิกรัมต่อวัน เป็นเวลา 7 วัน ส่วนการป้องกันการเกิดโรคซ้ำให้ขนาด 400 มิลลิกรัมต่อวัน เดือนละ 1 ครั้ง เอกสารอ้างอิง Kelly BP. Superficial Fungal diatrics in Review. 2012; 33: e35-e36. ปรียา กุลละวณิชย์, ประวิตร พิศาลบุตร. ตำราโรคผิวหนังในเวชปฏิบัติปัจจุบัน Dermatology 2010. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: โฮลิสติก พับลิชชิ่ง; 2548.
หญิง 48 ปี DM ผื่น คัน เป็นๆ หายๆ ที่เอวและหน้าท้อง Dx?, Mx? เอวด้านซ้าย หน้าท้องด้านขวา ภาพจากกล้องจุลทรรศน์ (KOH) พบลักษณะที่น่าจะเป็น Branching septate hyphae (แต่ภาพไม่ค่อยชัด) ทำให้คิดถึง Dermatophytosis ในผู้ป่วยมี Lesion ที่หน้าท้องและหลัง ซึ่งเข้าได้กลับ Tinea corporis การรักษา ยาทา - Undecylinic acid (Desenex) - Tolnaftate - Imidazole ได้แก่ clotrimazole, econazole, ketoconazole, miconazole - Allylamine ระยะเวลาที่ให้ขึ้นกับตำแหน่งที่เป็น คือ กลากที่ผิวหนังทั่วไป ให้นาน 2-4 สัปดาห์ ยารับประทาน ได้แก่ griseofulvin (micronized) 0. 5-1 กรัมต่อวัน ข้อบ่งชี้ในการใช้คือ - กลากที่หนังศีรษะ เส้นผม และเล็บ - กลากที่ผิวหนัง ที่เป็นบริเวณกว้าง ไม่ตอบสนองต่อยาทา เป็นเรื้อรัง หรือกลับเป็นซ้ำบ่อยๆ - รายที่มีโรคตามระบบอื่นๆ หรือได้ยากดภูมิต้านทาน การรักษาทางเลือก (Alternative treatment) ยารับประทาน ใช้ในรายที่แพ้ยา griseofulvin, มีข้อห้ามในการใช้ยา griseofulvin, ไม่ตอบสนองหรือไม่สะดวกในการให้ยาในการรักษามาตรฐาน ยาที่ใช้ ได้แก่ - Ketoconazole - Itraconazole - Terbinafine Ref:
โรคเชื้อราอาจพบในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ เช่น ผู้ป่วยเอดส์ เบาหวาน หรือกินยารักษามะเร็งเป็นประจำ เป็นต้น ถ้าพบผู้ที่เป็นโรคเชื้อราเรื้อรัง ควรค้นหาสาเหตุ และแก้ไข 2. ห้ามใช้ครีมสตีอรด์ทารักษาโรคเชื้อรา มิฉะนั้นอาจทำให้โรคลุกลามได้ 3.
อย่าคลุกคลีหรือใช้ของ (เช่น ผ้าเช็ดตัว เสื้อผ้า รองเท้า ถุงเท้า หวี แปรงผม มีดโกนผม เป็นต้น) ร่วมกับผู้ ที่เป็นโรคนี้ 2. อาบน้ำฟอกสบู่ทุกวันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง และเช็ดตัวให้แห้ง ระวังอย่าให้มีเหงื่ออับชื้นอยู่เสมอ 3. หลีกเลี่ยงการสวมใส่เสื้อผ้าหนา ๆ หรืออบเกินไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งในที่อากาศร้อน หรือมีเหงื่อออกง่าย 4. หลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์เลี้ยง (เช่น สุนัข แมว) ที่เป็นขี้กลาก 5. สำหรับโรคสังคัง อาจป้องกันได้โดยหลีกเลี่ยง การใช้กางเกงในที่รัดแน่น หรืออบเกินไปถ้าอ้วนควรลด ความอ้วนหลังอาบน้ำควรเช็ดบริเวณนั้นให้แห้ง และใช้แป้งธรรมดาโรย 6.
/วัน จนถึง 2 กรัม/วัน ในรายที่เป็นมาก เช่น granulomatous form หรือ nodular form ควรให้ยาเป็นเวลาอย่างน้อยที่สุด 1 เดือนและเมื่อโรคหายแล้วควรให้ยาต่อไปอีก 2 สัปดาห์ถึง 1 เดือน เพื่อป้องกันการกลับของโรค โดยเฉพาะในรายที่เกิดจาก T. rubrum ยารับประทานอีกชนิดหนึ่งที่ใช้ได้ผลในการรักษาโรคกลากคือ Ketoconazole โดยใช้ขนาด 200 มก. / วัน เป็นเวลานานเช่นเดียวกับการใช้ griseofulvin ที่มา:เมระนี เทียนประสิทธิ์